|
متانت ، وقار و صداقت اولین
صفاتی هستند که بعد از شنیدن صدای گرم و با صلابت ِ مرتضی حافظی
به ذهن میرسد و الحق و الانصاف که جز این نیست ... او گوینده
ایست با صدای چهارفصل...به طراوت بهار ، گرمای تابستان ،
عاشقانگی پاییز و صلابت زمستان...بسیار مهربان و صمیمی ست ،
آنقدر که فراموش میکنی بار اولیست که با او که از مردان اول
رادیوست ، صحبت میکنی ... همان قدر که در گویندگی قدر و دقیق است
در پاسخگویی به سوالات من هم ... من پرسیدم و شنیدم و لذت بردم و
حیفم آمد شما هم نخوانید و ندانید...پس امی د
که لذت ببرید.
* ضمنا برای
اوندسته از دوستانیکه شاید نتونند ایشون رو با اسمشون به خاطر
بیارند، فایل صوتی کوتاهی از صدای این هنرمند عزیز رو در لینک
زیر فراهم کردیم که پیشنهاد می کنم در صورت تمایل حتما دانلود
کنید:
صدای جناب آقای مرتضی حافظی
**************
لطفا خودتون را
برای خوانندگان نشریه ی پیله های شیشه ای معرفی بفرمایید.
بنام خداوند بخشنده
مهربان ، خدمت شما و همه ی خوانندگان محترم نشریه الکترونیکی
پیله های شیشه ای سلام عرض می کنم و برای همگان سربلندی و سعادت
و سلامتی آرزو دارم. من مرتضی حافظی هستم ، متولد پانزدهم بهمن
ماه سال 1336 در بروجرد ، فارغ التحصیل رشته مترجمی زبان انگلیسی
از دانشکده علامه طباطبائی ، متاهل و دارای سه فرزند.
شروع
فعالیت تان در رادیو چگونه و از چه سالی بوده است؟
آغاز فعالیت من در رادیو
از سال 61 بود که اینجانب دانشجو بودم.
آیا
گویندگی در رادیو برای جنابعالی یک شغل یا هدف از پیش تعیین شده
بود یا کاملا اتفاقی در این مسیر قرار گرفتید و بخاطر استعدادتان
در این زمینه ، ماندگار شدید؟
در دوران دانشجویی دوستی
صمیمی بنام آقای محمدعلی نورا داشتم که با هم همکلاسی بودیم و
اغلب واحدهای درسی را با هم انتخاب می کردیم . ایشان در آن زمان
مسئولیتی در پخش رادیو داشتند. ما واحدی داشتیم که می بایست متون
انگلیسی را به فارسی ترجمه می کردیم و برای دیگران با صدای بلند
می خواندیم . استاد ما جناب دکتر فرخ پی بودند . روزی آقای نورا
به من گفتند که تو صدایت برای گویندگی مناسب است ، آیا مایلی تست
صدا بدهی؟ ...یک روز به اتفاق ایشان خدمت جناب آقای حمید خزائی
که الان مشاور محترم صدا هستند رفتیم و ایشان دستور دادند تا تست
صدا از بنده بگیرند و خود ایشان صدای مرا تائید کردند و برای
مرحله بعد مرا به تولید رادیو واقع در میدان پانزدهم خرداد
فرستادند . بخاطر دارم که اولین تست صدا را مرحوم منصور والامقام
و در حضور استادان امیر نوری ، مرحوم مولود کنعانی ، جناب ایرج
برخوردار و جناب رضا معینی از من گرفتند که همگی این استادان نیز
صدای مرا تائید کردند و فرمودند که باید آموزشهای لازم را دیده و
دوره های لازم را بگذرانم. پس وارد مرحله ی آموزش شده و در
کلاسهای آموزشی شرکت کردم و پس از گذراندن دوره ی فنون گویندگی (
حدود 8 ماه ) کم کم و بتدریج کار گویندگی را ابتدا در تولید و با
خواندن متون کوتاه و همچنین در پخش با اعلام مکان ( اینجا تهران
است صدای جمهوری اسلامی ایران ) آغاز کردم . بعد از مدتی با
برنامه ای 15 دقیقه ای و سپس نیم ساعتی و بعد از مدتی کار در
تولید رادیو ، در پخش نیز کار خود را آغاز کردم و تا به امروز که
در خدمت شما هستم و 26 سال از آنزمان می گذرد برنامه های بسیاری
را در رادیو اجرا نموده ام. از آنجائیکه به مقدرات الهی معتقد
هستم با توجه به اینکه رشته تحصیلی من در زمینه ی دیگری بود ولی
سرنوشتم اینگونه رقم خورد و بعنوان گوینده رادیو مشغول بکار شدم.
آیا
در دیگر وادیهای هنر هم فعالیتی دارید؟ اگر بله توضیح بفرمایید.
خیر
برای
کسانی که علاقمند ِ ورود به این عرصه هستند چه توصیه ای دارید؟
برای ورود به عرصه
گویندگی علاوه بر علاقه باید ویژگیهای مهم دیگری نیز در فرد وجود
داشته باشد که من آنها را به دانه های یک زنجیر تشبیه می کنم که
تا در کنار هم قرار نگیرند آن زنجیر کامل نخواهد شد . در کار
گویندگی در مرحله ی اول صدای مناسب و در حد استانداردهای رادیویی
داشتن ( برخورداری از حجم و تونالیته ی مناسب ، تاثیرگذار بودن ،
وضوح کلام ،... ) حائز اهمیت می باشد . حلقه ی دوم این زنجیر
میزان آگاهی ، دانش و اطلاعات گوینده است . هرقدر میزان آگاهی و
دانش گوینده بیشتر باشد ، تسلط او بر متن بیشتر میشود و اعتماد
بنفس بیشتری در اجرای برنامه خواهد داشت . یک گوینده خوب باید از
اطلاعات کافی در زمینه های مختلف برخوردار باشد ، چراکه گوینده
باید توانایی اجرای هر نوع برنامه ای را که تولید رادیو به او
محول می کند داشته باشد. حلقه ی سوم هنر گویندگی و فن بیان است
که با رعایت آنها باید مخاطب احساس کند که گوینده خود سخن می
گوید و از روی متن نمی خواند ، یعنی در واقع درک درست ِ مفاهیم و
القا و انتقال مفاهیم بصورت صحیح به مخاطبان رادیو. حلقه ی دیگر
استعداد بالقوه ی خود اوست که باید به فعل در آورد و آخرین حلقه
و پیوند دهنده ی حلقه ها عشق به کار ، مسئولیت پذیری ، وقت شناسی
، روحیه ی خدمتگذاری ، اخلاق و ادب و سخن سنجی در گفتار است . پس
پر واضح است فقدان هر کدام از این موارد گوینده را از توفیق و
ماندگاری دور خواهد کرد. بقول جناب برخوردار نباید به گویندگی
بعنوان یک شغل درآمدزا و پول ساز یا بعبارتی شغل اصلی نگاه کرد ،
این کار عشق می خواهد باید عاشق باشی تا بمانی.من عاشق کارم و
خدمتگذاری به مردم هستم پس تا آنجا که در توانم باشد و خدا به من
مهلت دهد در خدمت مردم خوب و فهیم میهنم خواهم بود.
در حال
حاضر در چه برنامه های رادیویی ای حضور دارید؟
همانگونه که مستحضر هستید
گوینده در اختیار واحدی بنام تولید و هماهنگی رادیو هست و بنا به
صلاحدید مدیران و با توجه به موقعیت زمانی و مقتضیات از هر
گوینده ای در برنامه ای خاص استفاده می کنند که عواملی مانند نوع
صدا ، ریتم ، اجرا و عواملی از این دست در تخصیص برنامه ها به
افراد دخیل هستند. طبیعی ست که یک گوینده بعد از 26 سال خدمت در
رادیو برنامه های بسیاری اجرا کرده است و این قضیه در مورد بنده
نیز صادق هست. در حال حاضر جایگاه و خانه ی اصلی من رادیو ایران
هست و برنامه هایی مثل راه شب جمعه شبها ، به افق آفتاب ( یک
هفته در میان ) ، جهان سیاست ، بررسی رویدادهای سیاسی هفته ،
آوای اقتدار ، پاسداران ، ایستگاه اندیشه را اجرا می کنم . در
شبکه ی پیام هم یک بخش در خدمت استاد ارجمندم جناب آقای علیرضا
فرخی که از تهیه کنندگان پر سابقه و پیشکسوتان رادیو هستند از
ساعت 14 تا 18 می باشم که نه تنها در زمینه ی کاری از ایشان
آموخته ام بلکه ایشان معلم اخلاق بنده هم می باشند.
بهترین
تجربه ی گویندگی تان به کدام برنامه و همکاری با کدام تیم
برمیگردد؟
اجرای هر برنامه در رادیو
برای من به منزله ی کسب تجربه جدیدی ست و از هر برنامه ای نکته
ای می آموزم اما به تجربه دریافتم که برنامه هایی که مردم بطور
مستقیم در آن حضور دارند ، مشکلاتشان مطرح می شود و دردها و آلام
آنها گفته می شود برنامه های موفقی هستند . در حال حاضر راه شب
را می توان بخاطر فضای حاکم بر برنامه ، فضای شب و نوع مخاطبان
در شمار اینگونه برنامه ها بحساب آورد. مردم برنامه را از خودشان
و سنگ صبورشان می دانند و گاهی خصوصی ترین مسائل زندگی شان را با
ما در میان می گذارند . شاید باورتان نشود اما گاه پشت میکروفن
از درد و رنج مردم گریه کردم و گاه از شادی شان به شوق آمده ام .
درد و شادی مردم را درد و شادی خود می دانم چون من از همین مردمم
و برای این مردم. وظیفه و رسالت ما هم چیزی جز این نیست.البته
ناگفته نماند که تجربه ی گویندگی در دوران دفاع مقدس نیز یکی از
آموزنده ترین و زیباترین تجربه های کاری برای من بوده است.
دورانی پر التهاب ، بحرانی زیبا و آموزنده...آموزنده از این جهت
که سبک جدیدی از گویندگی را محک زدیم و زیبا از این بابت که
اخبار پیروزیهای رزمندگان عزیزمان را بگوش ملت سرافرازمان می
رساندیم.
 بعنوان
کسی که از نعمت داشتن صدایی گوش نواز برخوردار هست چه نکاتی را
برای حفظ ِ صدایتان رعایت می کنید و به کسانی که دوست دارند صدای
دلنشینی داشته باشند چه توصیه هایی می کنید؟
همانگونه که خود جنابعالی
اشاره فرمودید داشتن صدای خوب یک نعمت الهی ست . خداوند مهربان
نعمات خود را به هر کسی به گونه ای هدیه نموده است ، یکی از صدای
خوب ، دیگری خط زیبا ، شخصی از زیبایی ظاهری و دیگری از زیبایی
درون و سیرت زیبا و خلاصه همه ی مخلوقات از نعمات الهی برخوردار
هستند . بنابراین صدای خوب داشتن ذاتیست نه اکتسابی . در واقع
آفریدنی نیست که انسان بتواند در خود آنرا ایجاد کند اما فن بیان
و مهارت سخن گفتن را می توان با گذراندن دوره های مختلف و یا
مطالعه کتابهای خاص در این زمینه آموخت. در مورد رعایت نکات خاص
برای حفظ صدا هم کار خاصی لازم نیست و معمولا گوینده ها تا
آنجائیکه من میدانم پرهیز خاصی ندارند و مثل همه ی مردم معمولی
به فعالیت خود ادامه می دهند.
دانستن
چه علوم یا فنونی برای زیبا و تاثیرگذار سخن گفتن لازم می دانید؟
علم و آگاهی از موثرترین
و کارآمدترین ابزارها در کار گویندگی است . هرقدر میزان آگاهی و
دانش گوینده بالاتر باشد با تسلط بیشتری برنامه را اجرا خواهد
کرد و با اعتماد بنفس بیشتری پشت میکروفن قرار میگیرد . اشراف بر
مطالب و موضوعات مطروحه در برنامه باعث اجرای روان و مطلوب خواهد
شد. صدای خوب و تأثیرگذار ، در کنار اجرای روان و دلپذیر ، توأم
با تلفظ صحیح کلمات ، درست خواندن مطالب ، رعایت تاکیدها ، مکث
ها ، انتخاب لحن صحیح متناسب با متن ، رعایت اوزان شعری ، انتخاب
ضرباهنگ مناسب ، انتخاب ارتفاع صدای مناسب همه از نکات ظریفی است
که در کار گوینده موثر است . همچنین نوع مطالب و مفاهیم و مضامین
مختلف هم بسیار موثرند. یکی از نکات مهمی که بخصوص در اجرای زنده
باید به آن توجه کرد اخلاق و ادب حرفه ای و سخن سنجی در گفتارست
. یادمان باشد که ما بعنوان گوینده حق نداریم از امانتی که در
اختیار ماست در جهت منافع شخصی سوء استفاده کنیم و بقول معروف
هرچه دلمان خواست بگوییم .
با تشکر
از وقت و حوصله ای که صرف ِ شنیدن ِ پرسشهای ما و پاسخ دادن
کردید ، ازتون کلام ِ آخر ِ این مقال را می شنویم.
از جنابعالی که محبت
فرمودید و با حقیر گفتگویی داشتید سپاسگزارم . امیدوارم همه ی ما
که در یک خانواده بزرگ بنام صدا و سیما و در رسانه ای مردمی بنام
رادیو مشغول انجام وظیفه ایم بتوانیم به رسالت واقعی خود که
همانا خدمت به این مردم شریف ست ، عمل نمائیم.
متوجه شدم که آقای دکتر گیل آبادی لطف کردند و به
خانم مریم نشیبا قول دادند که در آینده ی نزدیک باکسی رو با
همکاری شهرداری باز کنند که از طریق واحد نمایش رادیو برای بچه
ها قصه بگن...پس باید امیدوار باشیم و ببینیم چه زمانی و کی آقای
دکتر گیل آبادی عزیز به قولی که به خانم نشیبای زلال و نازنین
دادند عمل می کنند و کی خانم نشیبا به آرزوی قشنگشون یعنی خوشحال
کردن دلای پاک و کوچولوی بچه ها میرسن.
|
