|
بامداد بیات
(آهنگساز) متولد 13 مرداد 1364 است. در
سن یازده سالگی وارد هنرستان موسیقی کشورمان می شود و سپس برای
ادامه تحصیل به کشور کانادا می رود. وی پدرش "بابک بیات" را
استاد اصلی خود می داند و بر این اعتقاد است که انسانها بعد از
فوتشان تازه به دنیا
می آیند و به همین دلیل در طول گفتگو مصّر است تا به جای واژه ی
مرحوم بابک بیات بگوییم "استاد بابک بیات" ، او
می گوید
من یک بار مرگ را تجربه کرده ام و در اثر تصادف تا مرحله ی مرگ
پیش رفته ام و مرگ را خوب میشناسم .
از
کارنامه ی هنریش
به آهنگسازی فیلم هایی همچون سام و نرگس ،خانه دوست کجاست و
عصیان می توان اشاره نمود.
مهدی
موسوی میرکلائی
*********************
از چه زمانی
وارد دنیای موسیقی شدید؟
من از سن 11
سالگی رشته موسیقی را از مقطع راهنمایی در هنرستان موسیقی
کشورمان آغاز کردم. تا اواسط دبیرستان اینجا بودم و بعد به کشور
کانادا رفتم تا اینکه دیپلم موسیقی ام در رشته موسیقی جز (jazz) از
آنجا، در شهر تورنتو گرفتم.
لطفا
از اساتیدتان بگویید .
استاد اصلی من
استاد بابک بیات بودند که نواختن ساز را ایشان یاد من دادند، اما
تحصیلات موسیقی را در هنرستان موسیقی در ایران و کانادا ادامه
دادم .
در کانادا
وضعیت موسیقی تان به چه ترتیب بود ؟
خیلی خوب بود
چرا که من تقریبا در ایران بیشتر چیزها را آموخته بودم و از
استعداد ذاتی که در وجودم بود توانستم بهره بگیرم و حتی در آنجا
در اوقات بیکاری تدریس هم می کردم.
از فیلم هایی
که برایشان موسیقی ساخته اید بگویید؟
موسیقی فیلم های
ساحره ، دستهای آلوده ، قرمز، دو زن، فریاد، سریال ولایت عشق (که
دستیار پدرم بوده ام) و موسیقی فیلم های یک علف ناقابل ،سام و نرگس و
سریال آفتاب و زمین را نیز خودم ساخته ام و همین طور فیلم های کوتاه
خانه دوست کجاست و عصیان که موسیقی آنها را نیز مستقلا کار کردم.
به
نظرتان وظیفه اصلی یک
تنظیم کننده چیست؟
متاسفانه مردم
ما نمی دانند کار تنظیم کننده چیست و به اشتباه می گویند تنظیم
کننده و آهنگساز ،در صورتی که باید بگویند ملودی ساز و تنظیم
کننده. از هر سازی هر نتی که می شنوید کار تنظیم کننده است و
ملودی ساز کسی است که تغییر نت و صدا را روی شعر می سازد
،اما تنظیم کننده و آهنگساز کسی است که نت
می نویسد و
مهمترین قسمت در موسیقی همین تنظیم کار است. تنظیم کننده باید
سواد آکامیک داشته باشد و گرنه خیلی ها هستند که اصلا موسیقی بلد
نیستند ولی ملودی می سازند!
لطفا بیشتر توضیح دهید.
من می خواهم یک
ایراد بگیرم و آن این است که متاسفانه در کشور ما درصد زیادی از
تنظیم کنده ها سواد آکادمیک این رشته را ندارند و نت را نمی
شناسند، نتی که یک معلم در اولین جلسه کلاس موسیقی یاد شاگردانش
می دهد. بسیاری
ازآهنگسازها و نتظیم کننده ها نت را بلد نیستند! وقتی آهنگساز
های ما اینگونه اند دیگر چه انتظاری داریم و همین منجر به این می
شود که روز به روز موسیقی پاپ ضعیف می شود،شعر خوب هم که نداریم.
شاعران ما از واژه هایی مثل عاشقتم،میمیرم برات،
خودمو می کشم
برات،استفاده می کنند! از واژه هایی که پوچ و بی معنا هستند و
عمقی ندارند...
به
نظرتان
ما واقعا شعر و ترانه ی نداریم ؟
نه منظورم این
نبود که شعر و ترانه ی خوب نداریم . منظور من این است که
متاسفانه بیشتر
ترانه ها به سمت پوچی و سطحی گری می رود و دیگر اثری از آن کلام
عمیق گذشته نیست .
تا چه حد سلیقه مردم در شکل گیری این اوضاع موثر است؟
زمانی که آلبومی
از صبح تا شب با کامپیوتر در خانه ساخته می شود ، ما به عنوان
شنونده
و یک آدم عامی
نباید موسیقی شش و هشت ، رقصی یا بی هویت را گوش کنیم و بایستی
بالعکس به جای آن، موسیقی خوب اسپانیایی گوش کنیم که هویت دارد و
سالها پیش با زحمت ساخته شده و فرهنگ خاص خودش را دارد که یک
اسپانیایی با احساسش آن را
نواخته و در
هنگام ساخت موسیقی گریه می کند.
این موسیقی است
که به انسان هدف و انگیزه می دهد.
چه
لذتی را از موزیک و کار موسیقی دریافت می کنید؟
من از موسیقی
لذت نمی برم بلکه با موسیقی زندگی می کنم و بدون آن نمی توان به زندگی
ادامه دهم و خیلی خوشحالم که رشته ام موسیقی ست.
لطفا از کارهای
جدیدتان بگویید ؟
آلبوم جدیدی به
بازار آمده به نام "حسرت فریاد" که خواننده اش" فرجام محمدی" یکی
از بهترین دوستان من و پدرم هستندکه در این آلبوم شعری از آقای
اهورا ایمان ( که من هم کار و هم شخصیت ایشان را بسیار می پسندم) را
ملودی سازی و تنظیم کرده ام
.
همچنین
در آلبوم جدید
حامی به نام "فقط نگاه می کنم" حضور داشتم.در این آلبوم ترانه
ایست به نام "گل مینا" (که اسم مادرشان است)
را من آهنگسازی
کرده ام و بابت آن پولی هم دریافت نکردم و به عنوان هدیه به مادر
عزیزشان تقدیم کردم ،اما متاسفانه در اینسرت آلبوم که چند هزار
تا هم چاپ شده، نوشتند آهنگساز( بامداد بیات،حامی). وقتی من به
رئیس شرکت گفتم که من خودم این آهنگ را ساخته ام،
ایشان هم حرف من
را قبول کردند، اما ظاهراً چون تعداد زیادی از آلبوم چاپ شده
بود، دیگر امکان انجام کاری نبود ! من در زندگی ام هرگز چنین
کاری را نمی کنم.
من صدای حامی را
خیلی دوست دارم ،خواننده ایست که بسیار با احساس می خواند.
علاوه بر آن
ترانه ی دیگری به نام "گل یخ" از دکتر افشین یداللهی با ملودی
سازی فردین خلعتبری دارم که تنظیم این کار را من و دوست عزیزم
"علی بیرنگ" برعهده گرفتیم.
جناب بیات، آیا شعر را از
ترانه جدا می دانید؟
بله ،ترانه اسیر
ریتم خاصی است که از اولین واژه تا آخرین واژه باید طبق آن
استاندارد پیش برود اما شعر اینگونه نیست
.
نام چند نفر از
ترانه سرایان خوب را بگویید؟
اهورا
ایمان،طهمورث پور شیر محمد،داوود بصیری
نظرتان در باره
ی ترانه و وضعیت آن چیست؟
اگر ترانه خوب
باشد به موسیقی نمی خورد و اگر موسیقی خوب باشد به ترانه نمی
خورد.
این ضعف از کجاست؟
من قرار نیست
بگویم همه چیز خوب پیش می رود ،شعر خوب است ،موسیقی خوب است،هیچ
مشکلی نیست!
نه! بلکه همان
طور که عرض کردم ما آهنگسازهایی را داریم که حتی نت را بلد
نیستند مثلا من چند ماه پیش نوازنده ای را به استودیو بردم تا
ساز بزند، او گفت : بعد از تقریبا 6 ماه است که به استودیو آمده
ام!!
واقعاً؟
بله. اکثرا
سمپلر( sampler)
کار می کنند و این به موسیقی واقعی و گوش مردم لطمه می زند.
اگرسمپلر( sampler
)کار می کنید درست و خوبش را کار کنید! بعضی
ازآهنگسازها حتی کتابی را که با خود دستگاه فرستاده می شود
مطالعه نمی کنند چون زبان انگلیسی بلد نیستند!
آیا شما هم سمپلر(
sampler
) کار می کنید؟
بله من نیز گهگاه
سمپلر کار می کنم اما با کامپیوتر و روی کیبورد انجام نمی دهم ساعت
ها پای پیانو می نشینم و سازهای مورد نظرم را
می دانم که چه
صدایی از این سازها در می آید و زمانی که موسیقی را می نویسم قبل
از اینکه ضبط شود و نوازنده آن را بنوازد می دانم موسیقی من چه
خواهد شد .
چقدر موسیقی
گوش می دهید؟
به نظر من نه
تنها یک آهنگساز بلکه همه آدمها طبق گفته ی روانشناسان کانادایی
و آمریکایی
بایستی حداقل روزی یک ساعت موسیقی کلاسیک گوش کنند مثلا در حالی
که صبحانه می خوریم می توانیم موسیقی گوش کنیم. موسیقی های خوبی
همچون: باخ،بتهون و ... به این دلیل که گوش کردن این نوع موسیقی
به ما در زندگی هدف و انگیزه می دهد و موسیقی کلاسیک به دلیل
قاعده و قانونی خاصی که دارد ذهن انسان را منظم می کند.
موسیقی مورد
علاقه شما برای کار کردن چیست؟
موسیقی فیلم را
خیلی دوست دارم، در موسیقی فیلم هر شخصیت اصلی باید ملودی خاص
خودش را داشته باشد .
سبک موسیقی جز
(jazz) و
(peter oscarson).و
کارهای استینگ، آندره پوچلی و جان ویلیامز را خیلی دوست دارم.
موسیقی سنتی را
هم دوست دارید؟
بله ،خیلی، من
سبک های مختلف موسیقی را دوست دارم در کانادا که بودم به
کتابخانه می رفتم و سبک موسیقی آفریقایی گوش می دادم سبک های
هندی ،اسکاتلندی و همین طور بسیاری ازسبک های دیگر، هر کدام از
کشور های مختلف ایده های جدیدی برای ساختن موسیقی می دهد. نمی
توان آنها را با هم مقایسه کرد. در موسیقی سنتی "استاد شجریان" و
تیم اش همین طور "حسین علیزاده و کلهر" را خیلی دوست دارم اما مردم
به دلایل مختلفی موسیقی سنتی را گوش نمی دهند و این نوع موسیقی را
دارای غم و درد می دانند و خب این خیلی بد است که جوانان موسیقی با
هویتی مثل موسیقی خودمان را گوش نمی کنند و به جای آن ترنس را
گوش می کنند که هیچ هدف و انگیزه ای ندارد، این در حالیست که
به نظرم آهنگهای استاد شجریان وآندره بوچلی به انسان هدف و انگیزه می
دهد.
از برادرتان
باربٌد چه خبر؟
در فرهنگ ما می
گویند باربُد اما درستش باربَد است . باربُد اصلا معنا ندارد
اولین آهنگساز ایرانی دوره ساسانی باربُد بود اما ایرانی ها
اشتباه را دوست دارند و همیشه تکرارش می کنند! بگذریم، باربَد در
کشور کانادا رشته صدابرداری می خواند و سازتخصصی اش فرنچ هرن
(
french horn )
است و در ارکستر سمفونیک جوانان تورنتو می نوازد.
آیا به ایران
بر می گردد؟
نه،برنمی گردد ،
قصد دارد آنجا بماند .
و خواهرتان؟
خواهرم غزل در
ایران زندگی می کند ، او لیسانس نقاشی اش را از دانشگاه آزاد
گرفته و فوق لیسانس پژوهش هنر از دانشگاه الزهرا دارد.
از خاطرات تحصیل در کانادا
بگویید؟
ما روز اول در
هنرستان موسیقی رفتیم در کلاس دو ایرانی بود و بقیه از کشور های
مختلف همچون چین و روسیه ،کانادا و دیگر کشورها بودند. خانم معلم
من را به همکلاسی هایم معرفی کرد و گفت پیانو بزن (یادش بخیر)
من هم زدم ، با لبخند ملیحی گفت: من چی یاد تو بدهم؟ ایشان به من
درس ندادند و سه نفر از شاگردان کلاسش شدند شاگردان من ، سر
امتحان هم کتاب را گذاشت گفت هر چه که دوست داری بزن!
از پدرتان
"استاد بابک بیات" بگویید؟
پدر من هر کاری
که می توانست، برای فرزندانش کرد و بهترین پدری بود که من در
زندگی ام دیده ام. او یکی از بهترین دوستان من بود، من هر وقت دلم
می گرفت با ایشان درد دل می کردم و او هم خیلی خوب مرا راهنمایی
می کرد.من هرچه دارم از پدرم دارم ،هر کدام از کارهای پدرم را
گوش کنید می توانید نوآوری را در آن پیدا کنید به این دلیل که
خیلی خوب گوش می کرد و ذهن خلاقی داشت.ما آدمهایی را می بینیم که
در کارشان به جایی نرسیدند اما آنگونه که باید رفتار کنند نمی
کنند ،من همیشه می دیدم پدرم در مقابل یک نفر که حتی نمی توانست
سمت شاگردی ایشان را داشته باشد، بسیار متواضعانه رفتار می کرد
و هیچ وقت به خودش غرّه نشد .
شخصا کدام کار
پدرتان را بیشتر می پسندید؟
سوال جالبی است
. من همه کارهای ایشان را دوست دارم نه به دلیل اینکه پدرم هستند .
شما زمانی که
موسیقی فیلم"شاید وقتی دیگر" به کارگردانی بهرام بیضایی را می
شنوید
و یا
زمانی که موسیقی فیلم "عروس" به کارگردانی بهروز افخمی را می
شنوید احساس
نمی کنید
آهنگساز این دو فیلم یک نفر است و این به دلیل نو آوری و قدرتی
است که استاد بابک بیات در کارشان داشتند، من کوچکتر از آنم که
راجع به کارهای ایشان نظری بدهم .
آیا ملودی هایی
از ایشان مانده که شما باید آن را ادامه دهید؟
بله،ملودی های
بسیاری از روی شعر های مختلف کار کردند که کسی نخوانده و اگر کسی
بخواهد من برایش می خوانم و او می تواند انتخاب کند. البته باید
ویژگی هایی که پدرم در خواننده برایش مهم بود مثل تکنیک و صدای
خوب را دارا باشد تا من هم با او همکاری کنم. بنده افتخار می کنم،
هم به پدرم و هم به این که ادامه دهنده ی راهشان باشم به همین
دلیل ایران
می مانم و
امیدوارم بتوانم راه ایشان را به درستی ادامه دهم. شنیده بودم که
گفته بودند کسی نیست ادامه دهنده ی راه استاد بیات باشد، اما
پدرم مرا به عنوان ادامه دهنده ی راهش قبول داشتند و بارها این
را به من گفته بودند و کوله بار سنگینی را بردوشم گذاشتند.
و به عنوان سوال آخر ، پسر بابک بیات
بودن سخت است ؟
بله !
من باید تلاش کنم تا بتوانم ادامه دهنده ی راه پدر باشم ،
هر چند خودم معتقدم بابک بیات زنده است و هنوز هم میتوانیم صدای
سازش را بشنویم .
کلام آخر:
هر رشته ای را می
خوانیم و می خواهیم در آن حیطه کار کنیم درباره اش تحقیق کنیم
،مطالعه کنیم تا روز به روز در آن عرصه به موفقیت برسیم.
از شما ممنونم.
 |
